Hurksalto voorover in het bewegingsonderwijs; Leuk, veilig en leerzaam!

Inleiding

Jij, als gymdocent, hebt meerdere keren een salto gevangen in jouw gymles. De meeste leerlingen in Nederland maken ergens in hun schoolperiode kennis met de 'hurksalto voorover met behulp van een mini trampoline' - of in elk geval, de voorbereiding ervan.

In dit artikel wil ik 20 jaar ervaring met de salto in het bewegingsonderwijs en de turnsport met jou delen. Mijn doel is om het bewegingsonderwijs een klein beetje mooier te maken door kennis te delen. De visie die ik in dit artikel zal beschrijven gaat voor de juiste balans tussen: plezier, motivatie, zelfvertrouwen, veiligheid, techniek, methodiek en zelfstandig werken.

Veel plezier met lezen! - Peter

Veiligheid

Een goede balans tussen veiligheid en risico’s zorgt voor zelfvertrouwen en plezier. Je wil ruimte geven aan nieuwe en spannende bewegingen, maar wel onder voorwaarden dat iedereen heelhuids de zaal verlaat.

Vreemd genoeg denken veel docenten dat op je nek landen het grootste gevaar is. Dat is misschien wel heel gevaarlijk en met serieuze gevolgen, de meeste ongelukken gaan over iets anders:

Rugklachten na veel fouten landingen, enkelblessures na veel foute landingen, doorschieten en tegen iets aan botsen of plat op je buik komen, naast de mat komen, blauwe plekken door verkeerd hulpverlenen, letsel in de armen/polsen na het verkeerd opvangen van een slechte salto.

Hieronder belangrijke aandachtspunten:

> Gebruik minimaal 2 dikke matten achter elkaar! 5 of 6 meter en zeker geen 3! Heb je maar 1 mat, dan leg je 5 turnmatjes op elkaar achter de dikke mat!
> Werk van hoog naar laag! Bij een verhoogd of schuin vlak ‘val’ je minder ver naar beneden.
> Blijf in de buurt van de methodische stap. Dus een koprol wordt niet zomaar een salto in 1 les. Een paar stapjes vooruit voor dat ene succesmoment is uiteraard prima, maar liever neem je hier meer tijd voor!
> Communiceer duidelijk met de sporter zodat jullie beiden weet wat er die beurt gaat gebeuren!

Techniek

Fase 1 (aanloop): een snelle aanloop zorgt voor hoogte. Een aanloop bij een gecontroleerde sprong zou moeten lijken op een sprint. Creëer voorwaarden voor een goede sprint. Zorg dat de aanloop lang genoeg is (ongeveer 12-15 meter).

Fase 2 (insprong): ver van de trampoline zet je af met 1 voet. De leerling springt dan met 2 voeten in de trampoline. Tijdens deze actie zwaait de leerling armen omhoog naar de oren, zodat de armen hoog zijn voor hij de trampoline raakt. (deze arm inzet beweging is anders dan bij rechtstandige sprongen).

Fase 3 (salto): vanuit de arm inzet komt het klein maken en pakken van de knieën. Voor snelle rotatie is het belangrijk om zo veel mogelijk voorwaartse bewegingen te maken vanuit de schouder en heup as. Dus liever achter je knieën aan en niet knieën naar je schouders intrekken omdat dat een achterwaartse rotatie (tegenbeweging) opwekt en dit zie je terug bij bommetjes. Ogen houd je zo veel mogelijk open.

Fase 4 (landing): Knieën loslaten (uitstrekken) en kijken naar voren. Landen op voeten en met gebogen knieën in squat houding met armen schuin naar voren en opzij voor balans.

Zelfstandig werken

Alleen in stap 7 kies ik er voor om vanghulp aan te bieden. Dat betekent dat onder de juiste veilige voorwaarden en sfeer de meeste opdrachten zelfstandig uitgevoerd kunnen worden. Je hoeft echt geen koprol te vangen. En als je het gevoel hebt dat je dat wel moet doen, dan kun je waarschijnlijk beter een ander arrangement kiezen voor het aanleren van de koprol maar dan hebben we het over een ander artikel ;)

Voor leerlingen is het fijn als ze weten wat de doelen zijn. Dus niet de salto moeten kunnen. Maar werken aan de volgende stap. Het is aan jou om kennis te delen en duidelijk te maken wat deze stappen zijn, en wat deze stappen bijdragen aan het aanleren van een veilige salto. Om dit te bevorderen stimuleer je: werken aan de techniek van een methodische stap, herhaling en verbetering van die stap, positief coachen van medeleerlingen en elkaar respecteren in het maken van verschillende stappen.

Uiteindelijk is het doel dat iedere leerling plezier ervaart en zich comfortabel voelt in de bewegingen die ze maken. Kun je dit toepassen in de onderbouw, dan pluk je een paar jaar later in de bovenbouw de vruchten en ga je ‘verder waar jullie gebleven waren’. Weer lekker springen, bewegingen herhalen en (wellicht) nieuwe stappen leren.